ท่องเที่ยววิถีไทยไปกับ สิงห์ ออลไทยแลนด์ เมโมเรียล - ชุมชนริมน้ำจันทบูร @จันทบุรี

BY N ON April Sun, 2022 15:53

ชุมชนริมน้ำจันทบูร

ชุมชนริมน้ำจันทบรู ชุมชนเก่าแก่ริมแม่น้ำจันทบุรีด้านตะวันตก แต่เดิมรู้จักกันในชื่อที่เรียกกันติดปากว่า "บ้านลุ่ม" ซึ่งเป็นชุมชน เก่าแก่ของชาวจีนและญวนอพยพตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ต่อมาได้พัฒนามาเป็น ศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและการค้าของ จันทบุรีที่สำคัญแห่งหนึ่งในสมัยรัชกาลที่ 5 ปัจจุบันคือสถานที่ท่องเที่ยว ที่หากใครที่มาเยือนจังหวัด จันทบุรี แล้วไม่ควรพลาด มีจุดเริ่มต้นจากเชิงสะพานวัดจันทร์ เป็นแนวไปตลอดจนถึงชุมชนตลาดล่าง บริเวณที่เรียกว่าท่าเรือจ้างอาคาร ส่วนใหญ่ เป็นที่พักอาศัย และร้านค้าของชุมชนที่มีอายุเกือบร้อยปี ซึ่งสร้างมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 มีลักษณะเป็นตึกแถวโบราณลวดลายไม้จำหลักอ่อนช้อย งดงาม อยู่ตามบานประตูหน้าต่างและมุมอาคาร ซึ่งจะพบรูปแบบเรือนขนมปังขิงปะปนอยู่ด้วย เพราะชาวจันทบุรีได้รับอิทธิพลจากการ ติดต่อค้าขายกับชาวต่างประเทศเมื่อสมัย ร. 5 ลักษณะการฉลุลายของช่างฝีมือชาวจันทบุรี จัดได้ว่า มีเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร โดยเฉพาะการจำหลักฉลุช่องลม เป็นภาพจำหลัก นูนรูปหัวพยัคฆ์สอดแทรกอยู่ตามกิ่งเครือเถา หรือความคมเฉียบของลายที่แฝง ไปด้วยความอ่อนช้อย ของลายจำหลักจึงถือว่าเป็นย่านประวัติศาสตร์ของจันทบุรี

ชุมชนริมน้ำหรือชุมชนริมน้ำจันทบูร เป็นชุมชนเก่าแก่มีอายุกว่า 300 ปี ตั้งอยู่บนถนนสุขาภิบาล ถนนสายแรกของจังหวัดจันทบุรี มีเส้นทางยาวประมาณ 1 กิโลเมตร ชุมชนริมน้ำเป็นการเรียกรวม 3 ชุมชน คือ ชุมชนท่าหลวง ชุมชนตลาดกลาง และชุมชนตลาดล่าง ย่านนี้มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มานานโดยเฉพาะชุมชนท่าหลวงซึ่งเป็นพื้นที่รับเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 เมื่อครั้งประพาสเมืองจันทบุรี พ.ศ.2419 และยังเป็นพื้นที่รวมหลากหลายวัฒนธรรมเนื่องจากเป็นศูนย์กลางการค้าขายสมัยนั้น สะท้อนให้เห็นจากศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมของบ้านเรือนในชุมชน ศาลเจ้าและวัด ชุมชนริมน้ำจันทบูรตั้งอยู่ริมแม่น้ำจันทบุรี มีท่าเรือสำคัญอยู่ 7 ท่า ตลอดแนวชุมชนซึ่งปัจจุบันลดบทบาทลงแล้ว คือ 1) ท่าหลวง อยู่บริเวณหัวสะพานวัดจันทนาราม ถือเป็นศูนย์กลางการคมนาคม 2) ท่าหมอทอด ตั้งอยู่บริเวณหน้าศาลเจ้าตั้วเล่าเอี๊ย 3) ท่าประชานิยม ตั้งอยู่ตรงข้ามกับถนนประชานิยม 4) ท่าแม่ผ่องศรี ตั้งอยู่บริเวณตรอกใกล้ร้านขายยาจังกวนอัน 5) ท่าศาลเจ้าที่ 6) ท่าวัดโรมันคาทอลิก 7) ท่าตาโท ตั้งอยู่ท้ายสุดของชุมชน ช่วงสมัยปลายรัชกาลที่ 5 มีการขยายการพัฒนาเมืองมากขึ้นโดยเฉพาะตามแนวคมนานคมทางบกย่านการค้าของจันทบุรีจึงขยายไปทางทิศตะวันตกตามแนวถนน เกิดตลาดแห่งใหม่คือตลาดน้ำพุ ทำให้บทบาทของชุมชนในการเป็นศูนย์การค้าสำคัญค่อยๆลดบทบาทและซบเซาลง ปัจจุบันนี้การแบ่งเขตการปกครองขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ทำให้ชุมชนริมน้ำจันทบุรีตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมืองจันทบุรี ประกอบด้วย 2 ชุมชนย่อย คือชุมชนย่อยที่ 3 และชุมชนย่อยที่ 4 มีสามแยกตัดเข้าสู่ถนนประชานิยมเป็นจุดแบ่งเขต โดยขอบเขตชุมชนย่อยที่ 3 จะเริ่มตั้งแต่หัวสะพานวัดจันทนารามเป็นต้นมา ไปจนถึงสามแยกท่าเรือแม่ผ่องศรีที่ตัดกับถนนประชานิยม ส่วนขอบเขตชุมชนย่อยที่ 4 เริ่มตั้งแต่สามแยกตัดเข้าสู่ถนนประชานิยมบริเวณท่าเรือแม่ผ่องศรีไปจนสุดถนนบริเวณท่าเรือจ้าง คนจันทบุรีเรียกชุมชนย่านนี้ว่า “ชุมชนริมน้ำ” ควบคู่ไปกับ “ชุมชนริมน้ำจันทบูร” ซึ่งเป็นชื่อใหม่ถูกเรียกขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2552 หลังจากที่ชุมชนย่อยที่ 3 และชุมชนย่อยที่ 4 ได้ร่วมกันวางทิศทางการพัฒนาชุมชนที่ให้ความสำคัญกับคุณค่าทางประวัติศาสตร์ของชุมชนและวิถีชีวิตคนในชุมชน และจัดให้มีการประกวดชื่อเรียกชื่อย่านริมน้ำ (แต่เดิมชุมชนย่อย 3 และชุมชนย่อยที่ 4 เคยเป็นชุมชนเดียวกันก่อนที่จะมีการแบ่งเขตการปกครองของหน่วยงานรัฐ) เพื่อเป็นการกำหนดพื้นที่สำหรับการทำงานพัฒนาชุมชนร่วมกันของทั้งชุมชนย่อยที่ 3 และชุมชนย่อยที่ 4 และใช้ชื่อชุมชนริมน้ำจันทบูรที่ได้รับการคัดเลือกนี้เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน